Pazartesi, Haziran 24, 2013

Dar Kapılar, Melih Cevdet Anday


Acı ve utanç duygularını yan/a/yana yaşadığımız bugünlerde, şairin bundan 37 yıl önce kaleme getirdiği denemesinden olduğu gibi alıntılıyorum. Tanrı hepimizi affetsin:

“…Ülkeyi kapitalist yoldan yürüyerek yükselteceklerini söyleyip yönetimi çağdışı bir sömürme düzenine dayayanlar, evet, toplumun uyanacağını, bir gün bu düzene karşı koyacağını düşünmemişlerdir. Tarihin kendi çıkarlarına göre akacağına inanan sömürücüler, evet, göstermelik bir çoğulcu düzenin sürdürülemeyeceğini, görünce şaşırmışlardır. Halka okuma-yazma öğretilmezse, gençlerin eline kahramanlık masalları ya da ermişler tarihi dışında kitap verilmezse, çağdaş düşüncenin toplumumuzda uyanmayacağını sananlar, evet, bu uğurda ülkenin geri kalmasına razı olmasına karşın, olayların onları dinlemediğini görüp korkmuşlardır. Hoşlarına gitmeyen her düşünceyi “kökü dışarda” diye damgalayarak başka kökü dışarda düşüncelerle halkı, gençleri sindirmek isteyenler, evet, dünyanın bugünkü genel durumu içinde bu korkutmacaların ancak gülünç düşeceğini anladıkları için köpürmüşlerdir. Halkı kazanamadıklarını anlayınca halka düşman olmuşlardır. Bugünkü korkunç olaylar hep hep dünün yaşanmış ve söylenmiş gerçeklerinden doğmadır. Ama dün bu olacakları söyleyenler, o günün güncel olayları içinde halkın gözüne çarpmıyorlar, yalnızca ceza görüyorlardı. Çünkü o zaman bu düşün politik açıdan güncellik kazanmamıştı, yazımın başında söylediğim buydu. Bir toplumun geleceğini görmeye kalkanlar, geleceğin toplumsal ve ruhsal yapısını kurmak için çalışanlar, genel ilginin dışında kalırlar, bilimin ve sanatın alınyazısıdır bu, çünkü güncelin heyecanını sömüren politika onları hep gölgede bırakır, kimse bilmesin ister geleceği.

Ancak bu mantık küskünlüğe değin vardırılmamalıdır, tarih boyunca bir çok özgün düşün atılmıştır ortaya, bunların bir çoğu yitip gitmiştir. Bu yitikleri kafa ürünlerinin bir kurbanı sayabiliriz. Çünkü toplum her yeni öneri için kurban istemekte ve almaktadır. Toplumun bir süre vurdum duymaz kaldığını görünce onu adam olmazlıkla suçlamak ne denli yanlış ise, bana sorarsanız, onun kurbanlar almasını olağan karşılamak da o denli yanlıştır. Gençlerimizin hain kurşunlarla vurulup öldürülmeleri karşısında, keşke toplumlar adam olmasalar da bir gencin yaşamı ortadan kalkmasa diyeceğim geliyor. Gücünü yitirmekte olan çağdışı bir düzenin çırpınışları karşısında bulunduğumuzu biliyorum, ama bu yüzden “Gidiş iyiyedir” diye yazmaya yüreğim yatkın değil. Ben anaların babaların yürek acılarına katılıyorum.

İnsanlık nice dar kapılardan geçti, kim bilir daha nicesinden geçecek! Bütün bu gidiş içerisinde insanın, bir tek insanın yaşamına, onuruna saygı tam anlamı ile ne zaman, nasıl yerleşecek dersiniz?"
(Nisan, 1976)

Anday, M.C. (1992). Dar Kapılar. Seçmeler – I: Kendi Seçtikleri (s. 258-259). İstanbul: YKY



Hiç yorum yok: